MUKESH KAPILA: Ailaumu Sudan baada ya kufukuzwa nchini Chad

Mukesh Kapila

N'DJAMENA

Chad

WIKI hii kulikuwa na habari za afisa misaada mwandamizi wa Uingereza kufukuzwa nchini Chad wakati alipojaribu kutembelea kambi ya wakimbizi ambao bado wanaishi mashariki mwa nchi hiyo.

Afisa huyo, Mukesh Kapila, alikuwa mkuu wa ujumbe wa Umoja wa Mataifa nchini Sudan aliyezungumza wazi wakati mgogoro wa Darfur ulipoanza miaka tisa iliyopita. Waziri wa mambo ya ndani wa Chad alimuamuru afisa huyo kuondoka nchini humo.

Kapila mwenyewe amesema sababu za kufukuzwa kwake kunahusiana na ushirikiano wa karibu uliopo kati ya serikali ya Sudan na Chad ambao amewatuhumu kuhusika na mauaji ya kimbari.

Hii ilikuwa ni ziara ya kwanza ya Kapila kuzuru eneo hilo tangu alipoondolewa katika nafasi yake mwaka 2004 akiwa amechanganyikiwa na kushindwa kuwashawishi jumuiya ya kimataifa kuchukua hatua kwa hali iliyokuwepo wakati huo Darfur, aliamua kuzungumza kwa umma alipozungumza na Shirika la Habari la Uingereza, BBC. Kapila anatishiwa na kivuli chake mwenyewe baada ya kushindwa kuzuia mauaji Darfur.

Kapila alitembelea makambi ya wakimbizi mashariki mwa nchi ambako watu 200,000 bado wanaishi. "Nilichanganyikiwa, nimehuzunishwa sana na kukasirishwa mno," aliiambia BBC alipojua kuwa amefukuzwa nchini humo.

Mukesh Kapila amefanya kazi sana na alishauri katika mgogoro na usimamizi wa migogoro, masuala ya kibinadamu, ahueni baada ya vita na maendeleo, na VVU na UKIMWI. Kapila bado anafanya kazi Chini ya Katibu Mkuu wa Taifa wa Maendeleo ya Jamii na Maarifa katika Shirikisho la Kimataifa la Msalaba na Mwezi Mwekundu (IFRC).

Historia ya Kapila imejikita katika tiba, afya ya umma na, hatimaye, maendeleo ya kimataifa na masuala ya kibinadamu.  amehitimu kutoka Vyuo vya Oxford na London.

Akiwa mtumishi wa umma wa ngazi ya kati mwaka 1994, alikuwa sehemu ya timu ya kwanza ya Uingereza kuangalia matokeo ya baada ya Mauaji ya Kimbari ya Rwanda hasa baada ya Rwanda Patriotic Front kuidhibiti Kigali.

Alikuwa Naibu Mkurugenzi wa programu ya Taifa ya UKIMWI nchini Uingereza katika miaka ya 1990.

Aliwahi kuwa Mkuu wa Migogoro na Mambo ya Kibinadamu wa Uingereza kitengo cha Idara ya Maendeleo ya Kimataifa kuanzia 1998 hadi 2002. Kuanzia 2002 hadi 2003, Kapila alikuwa Mshauri Maalum wa Umoja wa Mataifa, kwanza kwa Mwakilishi Maalum wa Katibu Mkuu nchini Afghanistan na kisha kwa Kamishna wa Haki za Binadamu. Mwaka 2003 hadi 2004 Kapila alikuwa Mratibu Mkazi wa Umoja wa Mataifa wa Kibinadamu, na Mwakilishi Mkazi wa Programu ya Maendeleo ya Umoja wa Mataifa kwa Sudan.

Alipokuwa Sudan, alishutumu vikali ukiukwaji wa haki za binadamu uliofanywa katika jimbo la Magharibi la Darfur. Harakati yake ilianza baada ya mwanamke wa Darfur aliyekuja ofisini kwake kumwambia jinsi gani yeye, binti yake na wanawake wengine 200 katika kijiji cha Tawilla walivyobakwa na makundi na wengi kuuawa na askari wa serikali na wanamgambo. Ripoti yake juu ya vita ya Darfur wakati huo ilifutwa na Serikali ya Sudan kwa madai kuwa "ni ya uongo", ingawa walifanikiwa kuileta Darfur katika sura ya vyombo vya habari vya dunia kwa mara ya kwanza. Kapila hatimaye alihamishiwa nje ya Sudan mwezi Aprili 2004, miezi 13 tu katika miezi 24 ya mkataba wake.

Akizungumza mwaka 2006 katika kipindi cha BBC, Kapila alisema:

“Kuna mjadala kuhusu kama tuliwahi kuwa na mauaji ya halaiki katika jimbo la Darfur au la, lakini kwa hakika katika akili yangu, na mawazo ya watu wengi, wengi, nadhani kuna shaka kidogo sana kwamba kile kilichotokea katika jimbo la Darfur mwaka 2003 na mwanzoni mwa 2004 hakika kilikuwa ni mauaji ya kimbari. Tunaweza kusema maneno, lakini ambayo hayatakuwa na faraja kwa watu wote ambao wameathirika.

Hivyo hatimaye niliendelea kusema kuhusu hilo hadharani, baada ya kujaribu njia mbalimbali za kidiplomasia na ustawi, na nilijikuta haraka  nikikokotwa kwenye ndege na kutupwa nje ya Khartoum. Na nilipotazama yaliyojitokeza nyuma, nilijiuliza kwamba kulikuwa na mauaji ya kwanza ya karne ya 21 - ni mahali katika historia ambapo hutotaka kuwepo.”

Kapila ameshinda tuzo kadhaa kwa kazi yake ya kibinadamu na maendeleo. Mwaka 2003, alitunukiwa tuzo na Malkia Elizabeth II na kutajwa kuwa Kamanda wa Order wa Dola ya Uingereza kwa huduma yake ya kimataifa. Mwaka 2007 alipokea Tuzo Kimataifa ya ijulikanayo kama Dk Jean Mayer Global Citizenship Award of the Institute for Global Leadership.

Aliwahi kuwa Mkurugenzi katika Idara ya Afya inayohusiana na migogoro ya Shirika la Afya Duniani kuanzia 2004 hadi 2006. Mfanyakazi wa Serikali ya Uingereza, alikuwa ameazimwa kufanya kazi kwenye ofisi za Umoja wa Mataifa. Alikuwa mshauri wa Benki ya Dunia juu ya masuala ya mabadiliko ya hali ya hewa, amewahi kuushauri Umoja wa Mataifa katika Mkakati wa Kimataifa wa Kupunguza Maafa (UN /ISDR), na Shirika la Kimataifa la Kazi Duniani. Alikuwa mtendaji mkuu wa PHG Foundation katika Cambridge, Uingereza kuanzia Septemba 2003 hadi Agosti 2004.

Kabla ya kuteuliwa kuwa chini ya Katibu Mkuu kwa kazi ya Maendeleo ya Taifa ya Jamii na Maarifa, Kapila aliwahi kuwa Mwakilishi Maalum wa VVU na UKIMWI, na hatimaye kama Mwakilishi Maalum wa Katibu Mkuu wa IFRC. Wakati akiwa IFRC, Kapila alikuwa chombo katika maendeleo duniani kote "ushirikiano wa kimataifa" ya Msalaba Mwekundu na Mwezi Mwekundu kama vile VVU na kupunguza hatari ya maafa, ambapo mafanikio kidogo yamekuwa na mafanikio. Hivi karibuni, amekuwa na wajibu wa kuandaa Mkakati wa mwaka 2020 – visheni ya Shirikisho la Kimataifa kwa muongo ujao.

Aliwahi kutumikia nafasi ya Mshauri wa Bodi wa Kituo cha Geneva kwa ajili ya Udhibiti ya Kidemokrasia wa Vikosi vya Jeshi (Democratic Control of Armed Forces), na wa Minority Rights Group International, na Mjumbe Mtendaji wa Kamati ya Utekelezaji ya Muungano wa moja kwa moja dhidi ya ubakaji katika Migogoro na migongano (AllianceDARC).  Amekuwa mjumbe wa Bodi ya Wadhamini ya Taasisi ya Umoja wa Mataifa ya Mafunzo na Utafiti (UNITAR), Kituo cha Amani cha Kimataifa na Mratibu wa mfumo wa Tathmini ya Majanga Umoja wa Mataifa.

Dk Kapila kwa sasa ni mjumbe mwandamizi wa Hughes Hall College, Chuo Kikuu cha Cambridge, nchini Uingereza. Pia ni Mshiriki Mweza katika Taasisi ya kukabiliana na Migogoro ya Kibinadamu, katika Chuo Kikuu cha Manchester, Uingereza.

Kapila anaishi Uingereza na Uswisi.  Ameoa na ana watoto watatu.

Makala haya yameandaliwa na Bishop Hiluka kwa msaada wa vyanzo mbalimbali vya habari.