BOSCO NTAGANDA: Licha ya kusakwa na ICC aendeleza uhalifu

Bosco Ntaganda

DRC

VIKOSI vinavyomtii muasi wa jeshi la Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, Bosco Ntaganda, anayetafutwa na Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu wa Kivita (ICC) vimeteka miji miwili ya mashariki mwa DRC. Mwandishi wa Shirika la Habari la Uingereza (BBC) katika eneo hilo alitoa taarifa kuwa maelfu ya watu walikimbia mapigano makali na kuelekea karibu na mjini Goma.

Mamia ya askari wenye silaha nzito wanaomtii Jenerali Ntaganda hivi karibuni walijitenga kutoka jeshi la nchi hiyo. Akiwa anafahamika kama ‘Terminator,’ Jenerali Ntaganda amekanusha tuhuma za ICC kuwa aliwasajili watoto kuwa askari.

Mwandishi wa BBC, Thomas Hubert, akiwa eneo la Sake, kilometa 30 (18 maili) magharibi mwa Goma, alisema kuwa wakazi wamemwambia wamesikia mapigano kati ya vikosi vya Jenerali Ntaganda na vikosi vya serikali yakiendelea Jumapili iliyopita usiku.

Askari wa serikali walirudishwa nyuma na kuondolewa katika miji ya Mushake na Karuba, na wamerudi nyuma kwa kilometa 12 mashariki mwa mji wa Sake, ambako walianza kujikusanya kupambana naye.

Askari hao waasi walikimbia jeshi la Congo lenye ngome yake Goma mapema mwezi huu, idadi kati ya 400-500, kwa mujibu wa vyanzo vya UN na Majeshi ya DRC.

Katika mapigano mengine katika eneo la kaskazini la Kivu ya Kaskazini kati ya majimbo ya Mweso na Kitchanga, maafisa wa jeshi la Congo walisema kuwa wamesimamisha shughuli za watu wa Jenerali Ntaganda.

Kati ya mwaka 2002-2005, Jenerali Ntaganda alikuwa mkuu wa harakai za kijeshi wa waasi wa UCP wakiongozwa na mbabe wa kivita, Thomas Lubanga – ambaye mwezi Machi alikuwa wa kwanza kukutwa na hatia na mahakama ya ICC baada ya kukutwa na hatia ya kusajili watoto kuwa aksari.

Jenerali Ntaganda mtuhumiwa mwenza – lakini Rais Joseph Kabila awali alikataa kukamatwa kwake kwa ajili ya amani ya DRC. Hata hivyo, Rais kabila mapema mwezi huu alitoa wito wa kukamatwa kwake ingawa anasema hatampeleka ICC.

Licha ya kumalizika kwa vita vya DRC mwaka 2003, makundi kadhaa yenye silaha bado yanazunguka katika eneo lenye utajiri mkubwa wa madini mashariki mwa nchi licha ya UN na jeshi la nchi hiyo kuwanyang’anya silaha.

Huku hayo yakiendelea, kiongozi wa mashtaka katika Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu, Luis Moreno Ocampo, ametoa ombi la kukamatwa kwa kiongozi wa kundi la wanamgambo wa kihutu la FDLR katika eneo la mashariki mwa Jamhuri ya kidemokrasia ya Congo, Sylvestre Mudachumura na pia anataka mashtaka mapya kufunguliwa dhidi ya Jenerali Bosco Ntaganda.

Ocampo anasema kuwa Sylvestre Mudacumura, ni kiongozi wa waasi ambaye kwa sasa anahangaisha raia katika eneo la Mashariki mwa Congo. Wote wawili sasa wanasakwa ili kujibu mashitaka uhalifu dhidi ya binadamu , uhalifu wa kivita, mauaji na ubakaji.

Hiostoria yake

Bosco Ntaganda alizaliwa 1973 nchini Rwanda. Ni kiongozi wa vikosi vilivyofanya mauaji ya Kiwanji mwaka 2008, na mkuu wa jeshi la Mkusanyiko wa Kitaifa kwa ajili ya Ulinzi ya Watu (CNDP), kikundi cha wanamgambo wanaoendesha vita katika Kivu ya Kaskazini katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (DRC). Ni mwanachama wa zamani wa Rwanda Patriotic Army na anadaiwa kuwa alikuwa Naibu Mkuu wa Watumishi wa Majeshi ya Ukombozi wa Congo (FPLC).

Mei 2008, alikuwa anatafutwa na Mahakama ya Kimataifa ya Mauaji ya Kimbari ya uhalifu wa kivita kwa kuhusisha na kuwasajiri watoto chini ya umri wa miaka kumi na tano na kuwatumia kushiriki kikamilifu katika mapambano.

Pia anajulikana kama "Terminator" na jina lake wakati mwingine hutolewa kama Tanganda, Ntanganda, Ntangana, Ntagenda, Wabaganda au Taganda. Ntaganda alipigana akiwa na Rwanda Patriotic Army mwanzoni mwa miaka ya 1990 na kushiriki katika kuangushwa kwa serikali iliyoongozwa na Wahutu wa Rwanda mwaka 1994.

Hatimaye alijiunga na Majeshi ya Ukombozi wa Congo (Forces Patriotiques pour la Liberation du Congo, FPLC), na kuwa mkuu wake wa shughuli za kijeshi. Wakati huo, amedaiwa kuhusika katika mauaji mbalimbali na mengine ya ukiukwaji mkubwa wa haki za binadamu.

Januari 2005, Ntaganda aliteuliwa kuwa generali katika Jeshi la Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo kama sehemu ya mchakato wa amani, lakini alikataa nafasi hiyo. Tarehe 1 Novemba 2005, kamati ya Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa ilipiga marufuku kusafiri na kuzuia mali kwa sababu ya kukiuka vikwazo vya silaha.

Mwaka 2006, kufuatia migogoro ndani ya UPC, alirudi Kivu Kaskazini, mkoa wake wa nyumbani, na kujiunga na Laurent Nkunda katika National Congress for the Defense of the People (CNDP). Aprili 2008, aliaminika kuishi wilaya ya Masisi ya Kivu Kaskazini, akihudumu kama mkuu wa wafanyakazi wa CNDP. CNDP sasa imekuwa ikifanya kazi mara kwa mara Kongo na Ntaganda sasa ni kama Mkuu wa jeshi, pamoja na kutakiwa na ICC.

Mwaka 2012, anaishi kwa uwazi katika mji wa Goma katika Jamhuri ya Kidemokrasi ya Kongo, katika eneo la Avenue des Tulipiés, kama yadi 100 kutoka mpaka wa Rwanda.

Kwa mujibu wa mamlaka ya DRC, Jenerali Bosco Ntaganda "alivuka kutoka Goma hadi katika mji wa Gisenyi, Rwanda, mara mbili katika mwaka 2011, mwezi Machi na Septemba, pamoja na kuwepo marufuku ya kusafiri yaliyopigwa juu yake. Mamlaka ya Kongo ilitoa taarifa kwamba mara zote mbili Ntaganda alikuwa amekwenda huko kuhudhuria mazishi, baada ya kuigundua idhini rasmi ya kufanya hivyo kutoka kwa uongozi wake wa kijeshi na kutoka mamlaka uhamiaji. Maafisa wa Rwanda walisema kwamba hawakuwa na pingamizi kwa Ntaganda kuvuka mpaka. Wanadai kwamba hali yake kama mtu binafsi "si tatizo la Rwanda, lakini ni tatizo la Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo", na kuongeza kwamba "Bosco huchangia amani na usalama katika mkoa, ambayo inaendana na malengo ya Rwanda".

Kundi la Wataalamu wa Umoja wa Mataifa lilitoa taarifa mwishoni mwa mwaka 2011 kwamba Ntaganda anadhibiti eneo la Mungwe na migodi ya Fungamwaka, karibu na Numbi, kupitia Kampuni ya Madini ya Great Lakes, na kusimamiwa na Edson Musabarura. Ntaganda pia anapata faida kutokana na uchimbaji wa madini katika eneo la Nyabibwe, kwa njia ya muungano wake pamoja na Kanali Saddam Ringo. Katika eneo la Rubaya, Ntaganda anapata mapato makubwa kutokana na kodi inayotozwa na polisi wa madini walio "sambamba". Ntaganda aliamuru askari wake kuingilia kati kwa niaba ya Congo Krall Metal katika eneo la Lueshe.

Aprili 4, 2012, iliripotiwa kwamba Ntaganda na askari mwaminifu 300 walijiondoa kutoka DRC na walipambana na majeshi ya serikali katika eneo la Rutshuru kanda ya Kaskazini ya Goma. Aprili 11, 2012 Rais Kabila alitoa wito wa kukamatwa Ntaganda.

Tarehe 22 Agosti 2006, Mahakama ya utangulizi ya ICC ilibaini kuwa kuna busara ya kuamini kwamba Ntaganda anahusika katika jinai kwa uhalifu wa kivita uliofanywa na FPLC kati ya Julai, 2002 na Desemba 2003, na ilitoa kibali cha kukamatwa kwake. Alishtakiwa kwa uhalifu wa kivita kuhusisha na kuwasajiri watoto chini ya umri wa miaka kumi na tano na kuwatumia kushiriki kikamilifu katika mapambano.

Waasi wengine watatu wa Kongo, ikiwa ni pamoja na kiongozi wa UPC, Thomas Lubanga, wapo chini ya ulinzi wa ICC.

Makala haya yameandaliwa na Bishop Hiluka kwa msaada wa vyanzo mbalimbali vya habari vya kimataifa.