THOMAS LUBANGA: Aliongoza uasi DRC sasa anasubiri kifungo mahakama ya uhalifu, ICC

Thomas Lubanga

THE HAGUE

Uholanzi

WIKI hii, majaji wa Mahakama ya Kimataifa ya Makosa ya Jinai (ICC) iliyoko The Hague, Uholanzi wametoa hukumu ya kwanza kwa kumtia hatiani aliyekuwa mbabe wa vita wa Kongo, Thomas Lubanga.

Waendesha mashitaka walimtuhumu Lubanga kwa uhalifu wa kivita, kuhusisha na kutumia watoto chini ya umri wa miaka 15 kwa ajili ya kupambana wakati alipokuwa mkuu wa kisiasa wa kikundi cha waasi cha Union of Congolese Patriots (UPC) katika mkoa wa Ituri, Jamhuri ya Kidemokrasi ya Kongo (DRC). 

Lubanga alikanusha madai yote dhidi yake, akisisitiza kuwa alitoa amri kwa watoto kutoshiriki katika mapambano, na waendesha mashitaka wamesukumwa katika ushahidi wa uongo dhidi yake.

Majaji wa ICC walitoa uamuzi kuwa upande wa mashtaka umeonesha bila shaka yoyote kwamba Lubanga ana hatia ya uhalifu. Jaji Adrian Fulford, Jaji Kiongozi wa mahakama, katika kutoa uamuzi alisema kuwa kulikuwa na ushahidi wa kuridhisha kuamini kwamba Lubanga alihusika katika kuliongoza kundi lake la UPC na waasi na kwamba hiyo ilisababisha pamoja na matumizi ya askari watoto kwa madhumuni ya kupambana. Majaji pia walimkuta na hatia ya kutumia watoto kama walinzi wake binafsi.

Majaji walikubaliana na upande wa utetezi katika madai kwamba upande wa mashtaka walikuwa wamefanya uchunguzi wao kwa watu wa ndani katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo na kwamba hii ilisababisha kuvurugwa kwa ushahidi uliosukuma baadhi ya mashahidi kusema uongo dhidi ya Lubanga.

Ushahidi wa mashahidi hawa upande wa mashtaka walikuwa na shaka na ushahidi wao ulitupiliwa mbali na majaji. Kutokana na ushahidi mwingine wa upande wa mashtaka, ikiwa ni pamoja na picha za video ya Lubanga akiwahutubia watoto katika kambi ya mafunzo ya UPC, majaji waligundua kuwa Lubanga ana hatia ya mashtaka yanayomkabili.

Lubanga sasa atabaki chini ya ulinzi mpaka majaji watakapotoa ratiba tofauti ya kusikiliza hukumu ambayo wataamua urefu wa kifungo cha jela ambacho atakitumikia.

Kabla ya hapo Lubanga alikuwa anatuhumiwa kuongoza wapiganaji wa kabila la Wahema katika makabiliano ya wenzao Walendu katika vita vilivyotokea miaka kumi iliopita katika mkoa wa Ituri. Muasi huyo alikanusha mashtaka yanayomakabili na alisisitiza kuwa yeye alikuwa mwanasiasa na sio mpiganaji.

Makundi ya kutetea haki za binadamu yamesema utafiti wao umeonesha kuwa zaidi ya watu elfu sitini (60,000) waliuawa katika vita hivyo katika eneo la Ituri ambapo Thomas Lubanga alikuwa na ngome yake.

Thomas Lubanga ndio kiongozi aliyefunguliwa mashataka lakini mwenzake, Jenerali Bosco Ntaganda bado hajachukuliwa hatua zozote na anatumikia jeshi la DR Congo. Kesi hii imedumu kwa muda mrefu na hukumu hii ilikuwa inasubiriwa kwa hamu na wakazi wa Ituri ambao bado wana makovu ya vita hivyo.

Awali kesi hii ilitakiwa ifutwe lakini chombo kinachoshughulikia rufaa katika mahakama ya kimataifa ya uhalifu wa kivita ICC kiliamua kuwa kesi ya mbabe huyo wa kivita ianze upya baada ya kusimamishwa kwa miezi mitatu.

Ilikuwa ni Julai mwaka jana, majaji waliisimamisha kesi ya Thomas Lubanga kuhusu makosa ya uhalifu wa kivita na kuamuru aachiliwe huru baada ya waendesha mashtaka kukataa kuwasilisha taarifa kwa upande wa utetezi.

Historia yake

Thomas Lubanga Dyilo alizaliwa 29 Desemba 1960, ni kiongozi wa zamani wa waasi wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (DRC).  Alianzisha na kuongoza Union of Congolese Patriots (UPC) na alikuwa mtu aliyehusika kwa kiasi kikubwa katika mgogoro wa Ituri. Waasi chini ya amri yake wamekuwa wakituhumiwa kwa ukiukwaji mkubwa wa haki za binadamu, ikiwa ni pamoja na mauaji ya kikabila, mauaji, utesaji, ubakaji, ukeketaji na kulazimisha watoto kuingia katika jeshi lao.

Tarehe 17 Machi 2006, Lubanga akawa mtu wa kwanza katika historia kutiwa mbaroni chini ya hati iliyotolewa na Mahakama ya Kimataifa ya Mauaji ya Kimbari. Kesi yake, ya uhalifu wa vita na kuhusisha watoto chini ya umri wa miaka kumi na tano kuingia katika mapigano na kikamilifu katika uhasama ", ilianza tarehe 26 Januari 2009.

Maisha ya awali na familia

Lubanga alizaliwa katika eneo la Djiba katika Mkoa wa Ituri, Jamhuri ya Kidemokrasi ya Kongo. Anatokea katika kabila la Hema. Alisoma katika Chuo Kikuu cha Kisangani na ana shahada ya saikolojia. Ameoa na ana watoto saba.

Migogoro ya Ituri

Wakati wa Vita ya Pili ya Kongo, Lubanga alikuwa kamanda wa kijeshi na "Waziri wa Ulinzi" katika serikali ya Kongo iliyoungwa mkono na Uganda (RCD-ML). Mwezi Julai 2001, alianzisha kundi la waasi la Union of Congolese Patriots (UPC). Mapema mwaka 2002, Lubanga alitengwa kutoka utawala wa kijeshi wa RCD-ML na yeye alijitenga kutoka kundini. Mnamo Septemba 2002, akawa Rais wa UPC na alianzisha mrengo wake wa kijeshi wa Ukombozi wa Kongo, Patriotic Force for the Liberation of the Congo (FPLC).

Chini ya uongozi wa Lubanga, waHema walio wengi, UPC ikawa moja ya watendaji wao mkuu katika vita ya Ituri kati ya makabila ya waHema na waLendu. Ilishika udhibiti wa Bunia, mji mkuu wa mkoa tajiri wa dhahabu wa Ituri, mwaka 2002, na kudai kuwa serikali ya Kongo iitambue Ituri kama jimbo huru. Lubanga alikamatwa Juni 13, 2002 wakati akiwa katika ujumbe jijini Kinshasa lakini aliachiwa wiki kumi baadaye kama sharti la kuachiwa waziri wa serikali aliyetekwa nyara.

Shirika la Haki za Binadamu wameishutumu UPC, chini ya uongozi wa Lubanga, kwa "mauaji ya kikabila, mauaji, utesaji, ubakaji na ukeketaji, pamoja na matumizi ya askari watoto". Kati ya Novemba 2002 na Juni 2003, UPC inadaiwa kuuawa raia 800 kwa misingi ya makabila yao katika mkoa wenye utajiri wa madini ya dhahabu wa Mongbwalu.

Kati ya Februari 18 na 3 Machi 2003, UPC iliripotiwa kuharibu vijiji 26 katika eneo moja, kuua takriban watu 350 na kulazimisha wengine 60,000 kuyakimbia makazi yao. Mashirika ya Haki za Binadamu yanadai kwamba wakati mmoja Lubanga alikuwa na askari watoto 3,000 kati ya miaka 8 na 15. Aliripotiwa kuamuru kila familia katika eneo lililo chini ya utawala wake kusaidia juhudi za vita kwa kuchangia kitu fulani: fedha, ng'ombe, au mtoto kujiunga na wapiganaji wake.

UPC ililazimishwa kuyakimbia maeneo ya Bunia na jeshi la Uganda Machi 2003. Lubanga baadaye alihamia Kinshasa na kuisajili UPC kama chama cha siasa, lakini alikamatwa Machi 19, 2005 katika uhusiano na mauaji ya waBangladeshi tisa wa shirika la kulinda amani la Umoja wa Mataifa katika eneo la Ituri tarehe 25 Februari 2005. Awali aliwekwa kizuizini katika moja ya hoteli ya za gharama kubwa jijini Kinshasa lakini baada ya miezi michache alihamishiwa jela kuu ya Kinshasa.

Kesi

Machi 2004, serikali ya Kongo ilitoa mamlaka kwa Mahakama ya Wahalifu ya Kimataifa (ICC) kuchunguza na kushitaki "jinai ndani ya mamlaka ya Mahakama inayodaiwa kufanywa mahali popote katika ardhi ya DRC tangu kuingia ndani ya kikosi cha Mkataba wa Roma, tarehe 1 Julai 2002 ". Tarehe 10 Februari 2006, Mahakama ya utangulizi ya ICC ilibaini kuwa kuna misingi ya kuamini kwamba Lubanga binafsi alikuwa amefanya jinai katika uhalifu wa vita ya "kuwatumia watoto chini ya umri wa miaka kumi na tano kushiriki kikamilifu katika mapambano", na ilitoa kibali cha kukamatwa kwake.

Ndipo tarehe 17 Machi 2006, Lubanga alipoweka historia ya kuwa mtu wa kwanza kutiwa mbaroni chini ya kibali cha kukamatwa na ICC, wakati mamlaka ya Kongo ilipomtia nguvuni na kumhamishia kizuizini ICC. Alipelekwa The Hague, ambapo alishikiliwa katika kizuizi cha ICC tangu Machi 17, 2006. Mnamo Januari 2009, alikuwa ni mmoja kati ya watu wanne  wanaoshikiliwa na ICC, ikiwa ni pamoja na waasi wawili waliopigana na Lubanga katika vita ya Ituri: Germain Katanga na Mathieu Ngudjolo Chui. Kesi yake ilianza tarehe 26 Januari 2009.

Makala haya yameandaliwa na Bishop Hiluka kwa msaada wa vyanzo mbalimbali vya habari vya kimataifa.

0755 666964